आपण दिव्यांचा सण म्हणजेच दिवाळी का साजरी करतो याची काही विविध कारणे
आपण केवळ भगवान राम अयोध्येत परतल्याबद्दल दिवाळी साजरी करत नाही तर आपण दिवाळी का साजरी करतो त्याची आणखी काही कारणे येथे आहेत.
दिवाळी किंवा दीपावली हा दिव्यांचा सण देशभरात साजरा केला जातो. कार्तिक महिन्यात साजरा केला जाणारा दिव्यांचा सण साधारणपणे पाच दिवस चालतो, धनत्रयोदशीपासून सुरू होतो, त्यानंतर नरक चतुर्दशी (छोटी दिवाळी), लक्ष्मी पूजन (मोठी दिवाळी), गोवर्धन पूजा आणि भाऊबीज.
दीपावली या शब्दाचा उगम संस्कृत शब्द दीप (दिवा) आणि वली (ओळ/रांग) पासून झाला आहे . याचाच शाब्दिक अर्थ ‘दिव्यांची रांग’ असा होतो. मातीचे दिवे लावून हा सण साजरा केला जातो.
जरी दिवाळी हा मुख्यतः हिंदू सण मानला जात असला तरी, हा दिवस वेगवेगळ्या समुदायांमध्ये वेगवेगळ्या घटनांना चिन्हांकित करतो. सर्वत्र, दिवाळी सण हा “अंधारावर प्रकाशाचा , वाईटावर चांगल्याचा आणि अज्ञानावर ज्ञानाचा विजय” याचे आध्यात्मिक प्रतीक आहे.
रावणाच्या पराभवानंतर रामाचे अयोध्येला परतणे :
हिंदू महाकाव्य रामायणानुसार, भगवान राम, त्याचा भाऊ लक्ष्मण आणि पत्नी सीता हे राक्षस राजा रावणाचा पराभव केल्यानंतर १४ वर्षांच्या वनवासानंतर अयोध्येत परतले.
पांडवांचे हस्तिनापूरला परतणे :
पाच पांडव बंधू जुगारात पैज गमावून फसले होते, त्यानंतर त्यांच्या कौरव चुलत भावांनी त्यांना 12 वर्षांसाठी हद्दपार केले. हिंदू महाकाव्य महाभारतानुसार, कार्तिक अमावस्येला पांडव हस्तिनापूरला परतले.
कृष्णाने नरकासुराचा वध केला :
द्वापर युगात भगवान विष्णूचा अवतार असलेल्या भगवान श्रीकृष्णाने आजच्या आसामजवळील प्राग्ज्योतिषपुराचा दुष्ट राजा नरकासुर या राक्षसाचा वध केला, ज्याने 16,000 मुलींना कैदेत ठेवले होते. उत्तर भारतातील ब्रज प्रदेशात, आसामचा काही भाग, तसेच दक्षिणेकडील तमिळ आणि तेलगू समुदायांमध्ये, नरक चतुर्दशी हा दिवस म्हणून पाहिला जातो ज्या दिवशी कृष्णाने नरकासुराचा वध केला.
देवी लक्ष्मीचा जन्म :
काही प्रचलित परंपरेनुसार, दिवाळी हा असा दिवस म्हणून साजरा केला जातो ज्या दिवशी देवी लक्ष्मीचा जन्म देव आणि दानवांच्या दुधाच्या वैश्विक महासागराच्या समुद्र मंथातून झाला होता. दिवाळीच्या रात्री लक्ष्मीने भगवान विष्णू यांना पती म्हणून निवडले आणि त्यांच्याशी लग्न केले.
भगवान विष्णूने देवी लक्ष्मीची सुटका केली :
असे मानले जाते की भगवान विष्णूने आपल्या पाचव्या वामन-अवतारात देवी लक्ष्मीची राजा बळीच्या कैदेतून सुटका केली. या दिवशी भगवान विष्णूच्या आदेशानुसार बळी राजाला भूतकाळावर राज्य करण्यासाठी हद्दपार करण्यात आले.
कालीपूजा :
शाक्त धर्माच्या कलिकुल पंथानुसार, देवी महाकालीचे शेवटचे रूप असलेल्या कमलात्मिकाच्या अवताराचा दिवस कमलात्मिका जयंती म्हणून साजरा केला जातो. दीपावलीच्या दिवशी येते. काली पूजा ही बंगाल, मिथिला, ओडिशा, आसाम, सिल्हेट, चटगाव आणि महाराष्ट्रातील टिटवाळा या प्रदेशात साजरी केली जाते.
महावीर निर्वाण दिवस :
जैन धर्मात, सध्याच्या वैश्विक युगातील २४वे आणि शेवटचे जैन तीर्थंकर महावीरांच्या आत्म्याच्या निर्वाणाची जयंती पाळण्यासाठी दिवाळीचा सण साजरा केला जातो. कार्तिक महिन्याच्या चतुर्दशीला महावीरांना मोक्ष (मुक्ती) प्राप्त झाली.
महर्षी दयानंदांनी निर्वाण प्राप्त केले :
कार्तिक महिन्याच्या अमावास्येला आर्य समाजाचे संस्थापक महर्षी दयानंद यांनी निर्वाण प्राप्त केले.
बंदि छोर दिवस :
शीख धर्मात दिवाळीचा संबंध ऐतिहासिक घटनेशी आहे. गुरू हरगोविंद, सहावे शीख गुरू, इतर ५२ हिंदू राजांसह, मुघल सम्राट जहांगीरच्या कैदेतून दिवाळीच्या दिवशी मुक्त झाले.
महाराजा विक्रमादित्यचा राज्याभिषेक :
प्रख्यात हिंदू राजा विक्रमादित्यचा दिवाळीला राज्याभिषेक झाला. औदार्य, धैर्य आणि विद्वानांच्या संरक्षणासाठी ओळखला जाणारा एक आदर्श राजा म्हणून त्याचे वैशिष्ट्य आहे.
कापणीचा हंगाम संपतो :
अनेक लोकप्रिय समजुतीनुसार, दिवाळीचा उगम हा कापणीचा सण म्हणून झाला असावा, जो हिवाळ्यापूर्वी वर्षातील शेवटचा हंगाम म्हणून ओळखला जातो.
नवीन वर्ष म्हणून दिवाळी :
गुजरातसारख्या पश्चिमेकडील राज्यांमध्ये आणि भारतातील काही उत्तरेकडील हिंदू समुदायांमध्ये, दिवाळीचा सण नवीन वर्षाची सुरुवात दर्शवतो.
Write with us✍?
Greetings to Everyone from TeamUgtWorld! Anybody who wants to write whatever his/her Heart wants to. They can now publish their content with us on our platform @Ugtworld. For more information click on the following link…
